اربعين و عرفان
در فرهنگ اسلامى هم عدد چهل (اربعين) جايگاه ويژه اى دارد. چله نشينى براى رفع حاجات, حفظ كردن چهل حديث, اخلاص چهل صباح, كمال عقل در چهل سالگى, دعا براى چهل مؤمن, چهل شب چهارشنبه… از اين نمونه هاست.
آمده است که چون حضرت موسي (ع) را قابل استماع کلام بي واسطه خداوند ميکردند چهل روز به خلوت فرستادند و خداوند فرمود: «… و اذا واعدنا موسي اربعين ليله »
و پيامبر حکيم (ص) فرمود:
« من اخلص لله اربعين يوماً فجر الله ينابيع الحكمة من قلبه على لسانه »
هر كس چهل روز فقط براى خداوند تعالى اخلاص چشمه هاي خداوند ورزد حكمت را از قلبش برزبانش جارى مىسازد.»
صاحب مرصاد العباد، عارف نامي نجم الدين شيرازي نيز گفته است:" و عدد اربعين را خاصيتي است در استکمال چيزها که اعداد ديگر را نيست. چنانکه در حديث صحيح آمده است:
ان خلق احدکم بجمع في بطن امه اربعين يوما ثم يکون علقه مثل ذلک.
و خواجه عليه السلام ظهور چشمه هاي حکمت از دل بر زبان را اختصاص اخلاص اربعين صباحا فرموده است، و حوالت کمال تخمير طينت آدم عليه السلام به اربعين صباحا کرد و از اين نوع بسياراست."
در گذر ساليان و قرنها، رنگ و بوي معتقدات انسان رخساره اي تازه مي يابد. اما گويي چشمي پنهان گواهي مي دهد که ابديتي ناب و هميشه تازه مي بايد دگرگون نشود. چيزي مي بايد بر جاي باشد تابتوان بدان تکيه زد و با چنگ زدن بدان، خود را به حقيقت نزديک ساخت. مي بايد شارعي ابدي،مرکوبهاي جان را تا مقصدي مطمئن برساند و اين جانهاي فرسوده و افسرده را به معبدي آکنده ازشور و سماع و ذکر و سجود هدايت کند. همة آنچه به امام حسين (ع) مربوط مي شود از اينگونه است.همچون رحيل مکرر کاروانها در گم راههاي بياباني، که هر يک به نشانه اي جدا شناخته مي شود،اما به يک سو مي خوانند و يک مقصد را دنبال مي کنند.
بعثت و هجرت و محرم و عاشورا و ... اربعين منزلگاههاي سفر عاشقانه در رکاب حق است هرکه در اين رکاب گام بر دارد، ضمانت رستگاري را يافته و هر که کمر بسته اين خواجه باشد،بي ترديد نقش آزادگي بر ميان بسته است. رمز اين معما اينچنين گشوده مي شود. مي بايد خالص و زلال به دنبال مريدي چون حسين(ع) رفت. سحرگه رهرويي در سرزميني همي گفت: اين معمابا قريني که اي صوفي شراب آنگه شود صاف که در شيشه بماند اربعيني، اربعين نشانه ايست براي تأمل و تأثر، نشانه اي براي دادخواهي و تظلم زيرا اگر خواهندگان خون حسين (ع) درمنزلي گرد هم نيايند و ميثاقهاي جهاد و فلاح را در منازلي همچون اربعين تازه نسازند، اين توفان فرو خواهد نشست، از ميان خواهد رفت و وزشي خشک و بيهوده بر جاي خواهد ماند.