القاب و كنيههاى امام على عليه السلام
ـ ابو تراب
ابو تراب به معناى پدر خاك، يا دمساز خاك، يا پدر و رئيس خاكيان است.
ـشاعربزرگ،شيخ كاظم ازرى رحمه الله گويد:
لم تكن هذه العناصر الا من هيولاه حيث كان أباها
«اين عناصر (چهارگانه) از ماده او به وجود آمدهاند، زيرا كه او پدر عناصر است.»
ـشاعر توانا عبد الباقى افندى مصرى رحمه الله گويد:
يا أبا الاوصياء انت لطه صهره و ابن عمه و اخوه ان الله فى معانيك سرا اكثر العالمين ما علموه انت ثانى الآباء فى منتهى الدو ر و آباؤه تعد بنوه
«اى پدر اوصيا،تو داماد عمو زاده و برادر طاها (پيامبر خدا) هستى».
«خدا را در وجود تو اسرارى است كه بيشتر مردم عالم نمىدانند».
«تو در آخر دايره وجود (در قوس صعود)آن دومين پدر هستى كه پدرانش فرزندان او به حساب مىآيند».
ـ شيخ علاء الدين سكتوارى در محاضرة الأوائل(ص 113)گويد: نخستين كسى كه به كنيه «ابو تراب» ناميده شد على بن ابى طالب رضى الله عنه است،اين كنيه را رسول خدا صلى الله عليه و آله و سلم، به او داد آن گاه كه ديد او بر روى زمين خوابيده و خاك بر پهلوى او نشسته است،از روى لطف و مهربانى به او فرمود:برخيز اى ابو تراب.
و اين محبوبترين القاب او به شمار مىرفت،و از آن پس، به بركت نفس محمدى اين كرامتى براى او گرديد، زيرا خاك
خبرهاى گذشته و آينده تا روز قيامت را براى او باز مىگفت. اين را بفهم كه رازى است بىپرده.
ـعباية بن ربعى گويد: به عبد الله بن عباس گفتم: رسول خدا صلى الله عليه و آله و سلم از چه رو على عليهالسلام را ابوتراب ناميد؟ گفت: از آن رو كه على عليه السلام صاحب زمين و حجت خدا بر اهل آن پس از رسول خداست، و بقاى زمين و آرامش آن به اوست، و از رسول خدا صلى الله عليه و آله و سلم شنيدم مى فرمود: چون روز قيامت شود و شخص كافر پاداش و نزديكى و كرامتى را كه خداى متعال براى شيعيان على آماده نموده ببيند گويد: «اى كاش من ترابى بودم» يعنى كاش از شيعيان على (ابو تراب) بودم. و اين است معناى اين آيه كه كافر گويد: كاش من تراب (خاك) بودم.
علامه مجلسى رحمه الله در بيان اين جمله گويد:ممكن است ذكر آيه در اينجا براى بيان علت ديگرى در نامگذارى آن حضرت به ابو تراب باشد، زيرا شيعيان او به جهت تذلل بيش از اندازه و تسليم بودن در برابر فرمانهاى حضرتش تراب ناميده شدند ـ چنانكه در آيه كريمه آمده ـو چون آن حضرت صاحب و پيشوا و زمامدار آنهاست ابوتراب نام گرفته است.